Federacja Rosyjska, 148 mln. mieszkańców, członek Wspólnoty Niepodległych Państw

Aktem wiodącym w dziedzinie prawa kombatanckiego jest w Rosji federalna ustawa z 16 grudnia 1994 roku o weteranach (ros. o weteranach). Ustawa ta określa uprawnienia przysługujące:

1. weteranom Wojny Ojczyźnianej, to jest m.in. osobom, które w latach 1941 -1945 lub w czasie innych bojowych operacji:
   • walczyły w składzie armii czynnej, w formacjach aparatu bezpieczeństwa, oddziałach partyzanckich i w organizacjach konspiracyjnych;
   • pełniły służbę na tyłach przez co najmniej 6 miesięcy lub zostały za tę służbę odznaczone medalami ZSRR;
   • były internowane w czasie wojny w portach państw neutralnych, jako marynarze floty handlowej;
   • walczyły w latach 1944-1951 z antyradzieckim podziemiem;
2. weteranom działań wojennych, to jest osobom, które:
   • brały udział w konfliktach zbrojnych na terenie państw obcych;
   • w okresie 1945 - 1957 uczestniczyły w rozminowywaniu terytorium ZSRR lub innych państw;
   • w czasie wojny w Afganistanie walczyły w składzie armii czynnej lub w formacjach aparatu bezpieczeństwa albo były pracownikami cywilnych instytucji wykonujących zadania na rzecz wojska;
3. inwalidom wojennym;
4. członkom rodzin pozostałych po poległych i zmarłych weteranach;
5. weteranom pracy i służby.

Załącznik do ustawy zawiera pełny wykaz konfliktów, począwszy od 1918 r., w których uczestniczyli żołnierze radzieccy i rosyjscy. Decyduje on o zakwalifikowaniu weterana do odpowiedniej kategorii uprawnionych.

Głównymi organami sprawującymi opiekę nad weteranami są: Ministerstwo Pracy i Rozwoju Socjalnego (Ministierstwo truda i socialnogo razwitija), Ministerstwo Obrony (Ministierstwo oborony), Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (Ministierstwo wnutriennych dieł) i Federalna Służba Bezpieczeństwa (Federalnaja służba bezopasnosti). Szczególną pozycję zajmuje tutaj Rosyjski Komitet Organizacyjny "Zwycięstwo" (Rossijskij organizacionnyj komitet "Pabieda"), będący wspólnym organem rządowo-kombatanckim, działającym pod przewodnictwem Prezydenta Rosji. Komitet bezpośrednio uczestniczy w opracowywaniu projektów i programów obchodów rocznic najważniejszych wydarzeń w dziejach Rosji.

W zależności od kategorii osoby uprawnionej odpowiednie zaświadczenia wydają komendy wojskowe, organa Ministerstwa Spraw Zagranicznych lub Federalnej Służby Bezpieczeństwa. W terenie sprawy kombatanckie zostały powierzone lokalnym organom państwowym i samorządowym. Kraje wchodzące w skład Federacji i władze samorządowe mają ponadto prawo do przyznawania weteranom własnych przywilejów.

Rosyjska ustawa kombatancka poszczególnym kategoriom weteranów przyporządkowuje częściowo odrębne katalogi przywilejów i uprawnień. Oprócz stałych dodatków do emerytur i rent inwalidzkich, zwracają tutaj uwagę uprawnienia, których adresatami są głownie osoby młode, powracające z wojny. W ramach pomocy w adaptacji do nowych warunków życia zdemobilizowani żołnierze mają prawo do bezpłatnej nauki zawodu w miejscu zatrudnienia, bezpłatnych kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe, a także przyjęć bez egzaminów do szkół wyższych i średnich. W trakcie samej nauki mogą korzystać ze stypendiów państwowych.

W zakresie opieki zdrowotnej i socjalnej wymieniona ustawa gwarantuje możliwość leczenia w szpitalach dla weteranów, a także pierwszeństwo obsługi w placówkach służby zdrowia i przyjęcia do domów opieki społecznej. Poza kolejnością weterani obsługiwani są również w instytucjach łączności, placówkach kulturalno-oświatowych, sportowo-rekreacyjnych, przy zakupie biletów na wszystkie rodzaje transportu oraz w przedsiębiorstwach handlu detalicznego i usług dla ludności.

Kombatantom przysługują również 50% ulgi w opłatach za mieszkanie i usługi komunalne oraz prawo do zainstalowania poza kolejnością telefonu.

>Z podobnych przywilejów mogą korzystać pozostali po poległych lub zmarłych kombatantach: niezdolni do pracy rodzice oraz wdowy i wdowcy, którzy nie zawarli powtórnego związku małżeńskiego. Państwo pokrywa także koszty pogrzebów poległych i zmarłych uczestników działań zbrojnych.

Z dniem 1 stycznia 2005 r. przestały obowiązywać w Rosji przepisy ustawy o weteranach przyznające byłym uczestnikom działań zbrojnych zniżki lub zwolnienia w opłatach m.in. za leki na recepty oraz przejazdy środkami komunikacji autobusowej, kolejowej, lotniczej i wodnej. Wspomniane przywileje ustawodawca rosyjski zastąpił zróżnicowanymi dodatkami kompensacyjnymi do rent i emerytur, wynoszącymi od 600 do 2 000 rubli miesięcznie(Wspomniane zmiany objęły w Rosji wszystkich emerytów i rencistów).

Rosyjska ustawa kombatancka w zasadzie nie zawiera przepisów dających podstawę do pozbawiania weterana posiadanych uprawnień.

Znaczącym elementem rosyjskiego prawa kombatanckiego jest również ustawa z 18 października 1991 r. o rehabilitacji ofiar represji politycznych (o reabilitacii żertw politiczeskich repressij). Jej adresatami są osoby, które były:

• pozbawione wolności i osadzone w więzieniach, łagrach lub zakładach psychiatrycznych;
• deportowane na przymusowe osiedlenie.

Wszyscy beneficjenci tej ustawy mają możliwość korzystania z przywilejów podobnych do posiadanych przez weteranów. Ponadto ofiary najcięższych represji otrzymują dodatkowo jednorazowe odszkodowania, nie wyższe jednak niż 10 000 rubli.

Rosyjscy kombatanci i rezerwiści zrzeszeni są w Ogólnorosyjskiej Społecznej Organizacji Kombatantów Wojennych i Weteranów Służby Wojskowej, Międzynarodowym Związku Zrzeszeń Społecznych Weteranów Służby Pogranicza, Rosyjskim Związku Weteranów Afganistanu i Rosyjskim Stowarzyszeniu "Armia i Kultura".

Stan na 2005 r.