Informacje o Urzędzie

Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych został utworzony w 1991 roku na podstawie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Jego najważniejszymi zadaniami są:

  • zapewnianie kombatantom i osobom represjonowanym należnego szacunku i honoru oraz pomocy i szczególnej opieki
  • przyznawanie uprawnień ustawowych
  • upowszechnianie tradycji walk o suwerenność i niepodległość Polski.

Informacje praktyczne

Łotwa

Republika Łotewska, 2,4 mln. mieszkańców, członek NATO i Unii Europejskiej

Po rozpadzie Związku Radzieckiego niezależna Łotwa wypracowała własny model prawa kombatanckiego. Jego podstawę stanowi ustawa z 25 kwietnia 1996 r. o statusie uczestników narodowego ruchu oporu, przyznająca specjalne uprawnienia uczestnikom walk o niepodległość ustanowionego w 1918 roku państwa łotewskiego. W myśl przepisów tejże ustawy za kombatantów uznaje się osoby, które w latach 1940 - 1960:

  • brały udział w walkach zbrojnych lub prowadziły działalność konspiracyjną przeciwko wojskowym i cywilnym władzom okupacyjnym;
  • udzielały pomocy uczestnikom walk niepodległościowych, ryzykując utratę wolności i życia;
  • upowszechniały ideę niepodległej Łotwy, rozpowszechniały nielegalną prasę, a także występowały przeciwko okupacyjnemu reżimowi.

Za uczestników narodowego ruchu oporu uznaje się na Łotwie także ofiary represji politycznych z lat 1940 - 1990, których status określiła wcześniejsza ustawa z 12 kwietnia 1995 r. o ustanowieniu statusu osoby politycznie represjonowanej dla ofiar reżimów komunistycznego i nazistowskiego

W konsekwencji całkowitego odrzucenia przez Łotwę radzieckiego ustawodawstwa kombatanckiego i przyjęcia nowej definicji działalności kombatanckiej przywileje utracili m.in. żołnierze radzieccy, którzy brali udział w walkach z hitlerowskimi Niemcami, otrzymali je natomiast żołnierze regularnych formacji łotewskich walczących w czasie II wojny światowej w szeregach armii niemieckiej. Ponadto statusu łotewskiego kombatanta nie mogą otrzymać także osoby, które:

  • uczestniczyły w stosowaniu represji politycznych przez reżimy komunistyczne i nazistowskie;
  • były skazane za niepodlegające rehabilitacji przestępstwa przeciwko pokojowi i ludzkości oraz popełnione zbrodnie wojenne.

Opieka nad kombatantami i ofiarami represji politycznych pozostaje na Łotwie w gestii Ministerstwa Opieki Społecznej i administracji samorządowej. Samorząd lokalny ma uprawnienia do ustanawiania dodatkowych przywilejów kombatanckich. Status kombatanta przyznają powoływane przez władze samorządowe komisje weryfikacyjne. Prawo zasiadania w komisjach mają zagwarantowane również przedstawiciele organizacji kombatanckich.

Na Łotwie status ofiary represji przyznawany jest przez Komisję do spraw Oceny Przestępstw Reżimów Totalitarnych.

Do podstawowych uprawnień kombatanckich należą na Łotwie: bezpłatna opieka zdrowotna, ulgi w transporcie publicznym oraz zróżnicowane ulgi podatkowe.

Łotewscy kombatanci zrzeszeni są w Łotewskim Związku Narodowych Partyzantów (Latvijas nacionalo partizanu apvieniba), Łotewskim Stowarzyszeniu Żołnierzy Narodowych (Latvijas nacionalo karaviru biedriba) i w organizacji Sokoły znad Dźwiny na Łotwie (Daugavas vanagi Latvija), natomiast ofiary represji w Łotewskim Związku Osób Represjonowanych z Przyczyn Politycznych (Latvijas politiski represeto apvieniba) 

Stan na 2003 r.