Informacje o Urzędzie

Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych został utworzony w 1991 roku na podstawie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego. Jego najważniejszymi zadaniami są:

  • zapewnianie kombatantom i osobom represjonowanym należnego szacunku i honoru oraz pomocy i szczególnej opieki
  • przyznawanie uprawnień ustawowych
  • upowszechnianie tradycji walk o suwerenność i niepodległość Polski.

Informacje praktyczne

Finlandia

Republika Finlandii, 5,1 mln. mieszkańców, członek Unii Europejskiej

Finlandia jest krajem, w którym - podobnie jak w Polsce - obowiązuje rozwinięty model opieki państwa nad kombatantami. Podstawowe uprawnienia kombatanckie zostały w tym kraju ustawowo uregulowane w latach 1970 - 1980. Określają one status:

  • weteranów frontowych, tj. żołnierzy uczestniczących w działaniach wojennych w latach 1918 i 1939 - 1945;
  • weteranów frontowych formacji pomocniczych, tj. kobiet, które pełniły w czasie działań wojennych pomocniczą służbę wojskową;
  • uczestników walk, tj. osób zatrudnionych przy budowie umocnień w rejonach działań jednostek wojskowych.

Dodatkowo uprawnienia przysługujące inwalidom wojennym reguluje wielokrotnie nowelizowana ustawa z 1948 roku. Przyznawanie specjalnego statusu kombatanta lub inwalidy wojennego zakończono w Finlandii w grudniu 1994 roku, fińskie prawo nie przewiduje możliwości jego utraty.

Sprawy kombatantów, w tym inwalidów wojennych, pozostają w Finlandii w gestii Wydziału ds. Weteranów Urzędu Skarbu Państwa, z którym współpracuje Ministerstwo Zdrowia i Spraw Socjalnych. Przy Ministerstwie działa Narodowa Rada ds. Inwalidów Wojennych, która jest wspólnym organem rządu i organizacji kombatanckich dokonującym oceny aktualnych potrzeb środowisk kombatanckich.

Znaczącą rolę odgrywają w państwie fińskim także władze lokalne - gubernialne i gminne. Przede wszystkim ustanawiają one własne przywileje kombatanckie i z własnych środków lub przekazanych z budżetu państwa finansują usługi zdrowotne dla kombatantów. W każdej guberni powoływane są Rady ds. Weteranów, w których zasiadają przedstawiciele partii rządzących, organizacji kombatanckich, Ministerstwa Zdrowia i Spraw Socjalnych oraz Urzędu Skarbu Państwa. Najważniejszym zadaniem rad jest przedstawianie resortowi zdrowia projektu budżetu przeznaczonego dla weteranów.

Fińscy kombatanci posiadają prawo do różnego rodzaju świadczeń finansowych: emerytur kombatanckich i inwalidzkich, dodatków inwalidzkich (co najmniej 612 euro), dodatków frontowych (40 euro) i nadzwyczajnych dodatków frontowych (od 5,9 do 181,7 euro). Wysokość tych ostatnich uzależniona jest od dochodów poszczególnych kombatantów, ich sytuacji rodzinnej i kosztów życia w danej gminie. Wdowy i wdowcy pozostali po inwalidach wojennych otrzymują tzw. zasiłki emerytalne, będące rodzajem renty opiekuńczej (539 euro) (podajemy dane z 2002 r.).

Rozbudowany system świadczeń pieniężnych rekompensuje kombatantom brak gwarantowanych przez państwo ulg i przywilejów. Te bowiem są uzależnione niemal wyłącznie od decyzji władz gminnych - uprawnieni mogą np. korzystać z ustanowionych przez gminy ulg komunikacyjnych, zniżek w opłatach w przychodniach lekarskich i z bezpłatnych zabiegów rehabilitacyjnych. Zabiegi rehabilitacyjne są także finansowane z środków przekazanych guberniom z budżetu państwa

Szerszy jest zakres świadczeń medycznych i opiekuńczych przysługujących dodatkowo inwalidom wojennym. Należą do nich prawa do zwrotu kosztów: leczenia szpitalnego, pobytu w specjalnych ośrodkach inwalidzkich, rehabilitacji, leków i protez. Ponadto małżonkowie inwalidów wojennych, wdowy pozostałe po inwalidach wojennych lub pozostałe po poległych kombatantach posiadają prawo do bezpłatnych zabiegów rehabilitacyjnych Świadczenia te są finansowane przez gminy, częściowo z środków przekazanych z Urzędu Skarbu Państwa.

W 2002 r. w Finlandii żyło ok. 135 tys. kombatantów (w tym ok. 40 tys. kobiet), zrzeszonych w Bractwie Kombatantów (Sotainvalidien Veljesliitto), Związku Kombatantów (Sotaveretaaniliitto), Związku Weteranów Frontowych (Rintamaveteraaniliitto) i Związku Weteranów Kobiet (Rintamanaiset). Ze środowiskami kombatanckimi współpracuje Związek Bliskich Poległym (Kaatuneitten omaisten liitto).